Hoker barowy na życzenie
Hoker barowy. Historia krzesła sięga czasów prehistorycznych – znane było bowiem już w Egipcie jakieś 3 tysiące lat p.n.e. W ciągu następnych stuleci przechodziło niezliczoną ilość metamorfoz, zmieniając swój kształt oraz parametry ergonomiczne. W starożytnym państwie faraonów to właśnie stołek był najbardziej powszechnym meblem używanym przez jego mieszkańców. Od swojej współczesnej wersji różnił się przede wszystkim wysokością (prawdopodobnie spowodowane było to niskim wzrostem ludów zamieszkujących deltę Nilu), jak też samym komfortem siedzenia. Trzeba zaznaczyć, że stołki były po prostu pierwszymi krzesłami, które w późniejszych czasach osiągnęły bardziej wymyślne formy. W czasach współczesnych krzesło stało się formą nie tylko użyteczną, ale też piękną, nad której ostatecznym kształtem pracują projektanci, mechanicy oraz technolodzy.
Tajemniczy „stołek barowy”
Stołek barowy inaczej nazywamy hokerem. Swoją karierę zaczął w XX wieku wraz z dynamicznym rozwojem branży restauratorskiej. „Słownik terminologiczny mebli” określa go jako wysokie siedzisko, okrągłe lub kwadratowe, z twardym lub tapicerowanym siedzeniem, niekiedy obrotowym, wykonane z metalu lub drewna, na jednej lub kilku nogach, ruchome bądź zamontowane na stałe. Dzisiaj trudno byłoby sobie wyobrazić publiczny lokal niewyposażony w tego typu krzesło. Niejednokrotnie to dzięki ciekawym i niepowtarzalnym meblom restauracja, kawiarnia lub pub nabiera szczególnego charakteru. Aranżacja wnętrza jest równie istotną kwestią, jak świetnie ułożone menu i fachowa obsługa. Jest jednym z najważniejszych elementów, na które zwraca uwagę klient. Zgodnie z zasadą pierwszego wrażenia może być argumentem przemawiającym za wejściem do konkretnego lokalu bądź też odwodzącym od tego zamiaru. Dlatego też chęć stworzenia nietuzinkowego wnętrza, które posiadałoby owe niezwerbalizowane „coś”, jest ambicją wielu przedstawicieli branży rozrywkowo-gastronomicznej. Niestety, nie jest rzeczą prostą samodzielne osiągnięcie takiego efektu, wyobraźnia przestrzenna oraz poczucie estetyki jest przywilejem tylko nielicznych. Z tego powodu wielu restauratorów, poważnie traktujących kwestie wyposażenia wnętrza, korzysta z pomocy architekta. Wówczas szanse na stworzenie przestrzeni nietuzinkowej, ciekawej aranżacyjnie, nadającej ton całemu lokalowi rosną. Oczywiście związane jest to z poniesieniem znacznych wydatków i nie każdy z właścicieli decyduje się na taki dodatkowy koszt.
Hokerowy haute coture
Polskie firmy sprzedające stołki barowe oferują szeroki asortyment zarówno hokerów produkowanych w kraju, jak też tych importowanych. W sprzedaży dostępne są hokery: drewniane, plastikowe, metalowe, rattanowe, z siedziskiem obrotowym, tapicerowanym itd. Producenci hokerów zauważają, że najczęściej kupowanymi są te o konstrukcji metalowej – chromowanej, satynowej, złotej lub malowanej na dowolny kolor z drewnianymi lub tapicerowanymi siedziskami; popularnością cieszą się również taborety barowe wykonane z tworzyw sztucznych. Jednocześnie podkreślają, iż trudno jest wymienić jedną dominującą tendencję wzorniczą. Klient zazwyczaj dobiera stołek do charakteru i specyfiki lokalu. Nie mamy tu do czynienia z sezonowością mody. Ostateczna decyzja inwestora zależy od ustalonej wcześniej stylistyki i idei lokalu. Jeżeli restaurator we wstępnych założeniach przyjmie, że wnętrze aranżacyjnie powinno korespondować ze stylem lat 60. XX wieku, będzie poszukiwał taboretów o wzornictwie prostym, oszczędnym, w szerokiej gamie kolorystycznej, zwykle wykonanych z plastiku. We wnętrzach o tonacji chłodnej, industrialnej zazwyczaj możemy usiąść na krzesłach wykonanych z materiałów metalowych, niejednokrotnie są to gwintowane, gięte rury, na których rozpina się materiał tworzący siedzisko. Dodatkowe efekty wizualne uzyskuje się np. rezygnując z pokrycia emalią powierzchni metalicznych, dzięki czemu bardziej odbija się od nich światło.
Mocny akcent
Odpowiednio dobrane hokery są w stanie podkreślić urbanistyczną stylistykę, zaakcentować „chropowatość” oraz fabryczną surowość i chłód przestrzeni. Poszukujący indywidualności lokalu w duchu lat 50. zwrócą się w stronę socrealizmu. „Ideologiczną poprawność” stylu osiągną m. in. poprzez założoną odgórnie tendencyjność i schematyzm wzorniczy. Robotniczo-kołchoźniczy wystrój, odpowiednio dobrane ikonograficzne akcenty na ścianach, wystylizowana obskurność przyciągną klientów żywiących sentyment do tamtych czasów. Hokery do tego typu lokali przypominać powinny stołki z barów mlecznych lub też te, dosłownie przeniesione, z fabrycznej stołówki. Ich siedziska mogą być tapicerowane, wykończone sztucznym obiciem bądź też wykonane z drewna; sama konstrukcja powinna być raczej prosta, nieskomplikowana. Nie można więc mówić o jednej dominującej tendencji wzorniczej na rynku, wybór mebli do lokalu jest indywidualną sprawą restauratora. Z jednej strony bowiem powstają wnętrza w stylu minimalistycznym, w swym wyrazie ascetyczne, o wręcz laboratoryjnym chłodzie. Inne oparte są na założeniach eklektyzmu stylistycznego, w których projektantowi chodziło np. o wywołanie wrażenia zgrzytu, dysonansu formy. Miłośnicy art-deco również znajdą lokale, które przypadną im do gustu, poszukiwacze wytwornej klasyki, angielskiego stylu też nie zostaną zawiedzeni. Każdego roku producenci mebli, monitorujący rynek gastronomiczny, tworzą nowe wzory hokerów. Z reguły jest tak, że wszelkie innowacyjne projekty stołków powstają przy wprowadzaniu do produkcji nowych krzeseł i foteli. Porównując sytuację obecną z początkiem lat 90. ubiegłego wieku, kiedy właściciele restauracji mieli do wyboru zaledwie kilka modeli krzeseł barowych, zauważalna jest ogromna zmiana, jaka dokonała się na tym polu. W Polsce rynek oparty jest przede wszystkim na produkcji seryjnej, masowej, jakkolwiek nie brak również projektów jednorazowych, nieanonimowych, za którymi stoją nazwiska konkretnych projektantów.
Dobry hoker
Stołek barowy powinien przede wszystkim spełniać wszystkie wymagania ergonomii, być funkcjonalny i łatwy w utrzymaniu. Jego standardowa wysokość to ok. 100 cm, przy czym siedzisko znajduje się zwykle na wysokości 70-80 cm. Jednak ostatnimi czasy istotną kwestią dla restauratorów, głównie ze względu na wygodę użytkowników, stała się możliwość płynnej regulacji wysokości siedziska do potrzeb klienta. Krzesło powinno charakteryzować się stabilną a zarazem lekką i niesprawiającą trudności przy przesuwaniu konstrukcją. Ponadto bardzo ważna jest sprawa bezpieczeństwa mebla – np. stołek z elementami drewnianymi powinien być malowany lub lakierowany środkami wodorozcieńczalnymi, tak aby był ognioodporny, jak też nie emitował dymu w przypadku spalenia. Generalnie dla zabezpieczenia mebli przed ekstremalnie wysokimi temperaturami stosuje się różne materiały niepalne i trudno palne – również specjalne tapicerki (np. z włóknem trevira) i pianki, które spełniają zalecenia Sanepidu. Realia pracy w lokalu gastronomiczno-rozrywkowym stworzyły potrzebę używania łatwo zmywalnych materiałów, jak też odpornych na zabrudzenia i plamienie (np. skaj, skóra). Z kolei krzesła bez tapicerek pokrywane są lakierami o bardzo dużej wytrzymałości na ścieranie. Wraz z przybyłą do naszego kraju modą na produkty przyjazne środowisku odnotowano wzrost zainteresowania inwestorów rozwiązaniami idącymi w parze z ekologią. W dobrym tonie jest posiadać w swoim lokalu meble ulegające całkowitej biodegradacji, wykonane z materiałów nietoksycznych i nieuczulających.
Jaka jest więc recepta na dobry stołek barowy? Przede wszystkim funkcjonalność oraz wygoda użytkowania, ciekawy wzorniczo projekt oraz wysokie walory estetyczne. Jednak najlepszym dowodem na to, czy wybór inwestora był trafną inwestycją jest satysfakcja klientów. W ich pamięci pozostają jedynie miejsca osobliwe, niepospolite, w których udało się stworzyć jedyny w swoim rodzaju klimat; tylko do takich lokali zechcą powrócić. Efekt taki można uzyskać dzięki umiejętnej aranżacji przestrzeni oraz dobraniu odpowiednich mebli. Dlatego, zanim zdecydujemy się na produkcję masową, która praktycznie pasuje do każdego wnętrza, a tym samym przesądza o jego bylejakości i nijakości, rozważmy możliwość zakupu krzesła innego niż wszystkie. Taka decyzja, oczywiście, wiąże się ze zwiększonymi kosztami, lecz być może dzięki niej uda się wykreować miejsce, którego synonimem będzie wyjątkowość i niepowtarzalność; miejsce, które posiada owo trudno uchwytne „coś”.
Sztuka wyboru
Czym kieruje się pani wybierając stołki barowe do wnętrz projektowanych lokali?
Justyna Jabłońska, architekt, ORB Studio s.c.:
Dobór
hokerów podyktowany jest przede wszystkim koncepcją aranżacyjną miejsca, jak też ceną jaką inwestor chce przeznaczyć na ten cel. Istotne jest również to, czy mają one być dopełnieniem stylistycznym czy też główną dominantą wnętrza. W restauracjach czy kawiarniach stołki barowe zazwyczaj są skromniejsze i używa się gotowych modeli proponowanych przez producentów. Bary, zwłaszcza alkoholowe i kluby nastawione są przede wszystkim na klientów, którzy przyszli coś wypić i niewiele zjeść. W takich miejscach głównym meblem bywa często hoker, a co za tym idzie może on być bardziej wymyślny.
tekst: Aanieszka Żak
Fot. Meble Radomsko
